سند چشم انداز 20 ساله نظام جمهوری اسلامی نگاه ویژه ای به روستا وتوسعه روستایی داردو تفاوت این سند در نگاه به شهر و روستا باعث می گرددکه بربرنامه ریزی توسعه روستایی نیز دیدگاه متفاوتی حاکم شود. ویژگی های ذکرشده درسندچشم انداز 20ساله نظام جمهوری اسلامی ایران برای جامعه ایرانی (اعم از شهری و روستایی) برخورداری از دانش پیشرفته به همراه تولید علم و فناوری متکی بر سهم برتر نیروی انسانی و سرمایه های اجتماعی در تولیدملی ذکر شده است.در روند پرشتاب تکنولوژی و عصر ارتباطات و اطلاعات، نسل آینده روستایی ایفای چه نقشی را برای خود مطالبه خواهد کرد. مهم است که بدانیم امروز روستایی در کجاست، اما مهم تر آن است که بدانیم در آینده او کجا خواهد بود .برای بهره مند ساختن دولت از همدلی و توانایی های عظیم مردم روستایی چگونه به روحیه تعاون و مشکلات عمومی روستاییان عمق خواهیم بخشید
برای رشد بهره وری عوامل تولید در روستا چه ساز و کاری اندیشیده خواهد شد.
مطاله حاضر از نوع تحقیق کاربردی است که با روش مطالعه اسنادی جمع آوری و آنگاه با روش سوات تحلیل شده است در این مقاله سعی شده است تا سیاست ها و برنامه های اجرا شده توسعه متولیان دولتی ارزیابی شوند و برای موانع توسعه پایدار روستایی راهکار عملیاتی ارائه شود
آمار های رسمی ومشاهدات حاکی است که هر روز دروپنجره خانه ای در روستا بسته می شود و تولیدگری بار سفر می بندد تا به خیل عظیم مصرف کنندگان بپیوندد، آنقدر که ماندن یک جوان در روستا باعث تعجب شده و گاهی از میانگین سنی حدود 60 سال برای جمعیت روستایی سخن به میان می آید.موج فزاینده شهرنشینی را می توان از یک سو به فقیرشدن نسبی مناطق روستایی و از سوی دیگر به ناهماهنگی فعالیت های عمران روستایی با توسعه روستایی نسبت داد که بازخوانی این مقوله خواهد توانست برنامه ریزی های کوتاه مدت و بلندمدت آینده را با کارایی بیشتری همراه کند.
بانگاهی به سوابق و عملکرد کارگزاران فعالیت های عمران روستایی اعم از جهاد سازندگی وجهاد کشاورزی، بنیاد مسکن، دهیاری ، دفتر مناطق محروم و ... وجودناهماهنگی متولیان اقتصاد روستا، مدیریت مشارکتی روستا و عمران کالبدی و زیرساختی روستا مشهود است.وجود متولیان دولتی فراوان و ناهماهنگ و ضعف در امر توسعه برای مناطق روستایی و بخش کشاورزی موجب شده است تا چرخش امور در مناطق روستایی تحت تأثیر طیف وسیعی از مراکز تصمیم گیری دولتی قرار داشته باشد و تا زمانی که چرخه یاد شده با روند منطقی سامان نیابد مشکلات متراکم تر شده و باقی خواهد ماند.
در حوزه نظام برنامه ریزی و مدیریت توسعه علاوه بر چالش هایی ناشی از نگرش بخشی، مواردی دیگر از جمله نگاه بالا به پائین در برنامه ریزی و توزیع منابع، حاکمیت رویه فن سالارانه ودولت محور و فقدان مشارکت جویانه وجود دارد. تنوع فعالیت ها نظیر تهیه و اجرای طرح هادی روستایی، طرح ساماندهی سکونت گاه های روستایی، صدور سند و واگذاری زمین روستایی، طرح بهسازی بافت های باارزش روستایی، بهسازی و نوسازی مسکن روستایی (با بهره برداری از نظام فنی روستایی)، آب و فاضلاب روستایی، راه روستایی، کشاورزی و صنایع روستایی، سایر تأسیسات زیربنایی و غیره مؤید این نگاه است که درآمدهای بی دردسر نفتی ما را به سمت هدایت منابع دولتی و غیر روستایی و توسعه برون زا سوق داده است.
برای توسعه همه جانبه ،هماهنگ و پایدار روستایی توصیه می شود1-برای برنامه ریزی توسعه ساختار ستاد توسعه پایدار روستایی ذیل شورای برنامه ریزی استان ها ایجادشود و سیاستگذاری توسعه روستایی به این ستاد محول شود 2-.تجمیع سیاستگذاری های اقتصادی روستا با محوریت وزارت جهاد کشاورزی (و همکاری وزارت کاررفاه وتعاون و دیگر بخش های اقتصادی)، سیاستگذاری های عمرانی با محوریت بنیاد مسکن (و همکاری وزارت راه شهر سازی، وزارت نیرو و دیگر بخش های عمرانی) و سیاستگذاری های مدیریت روستا با مرکز توسعه روستایی وزارت کشور (و همکاری دیگر بخش های مرتبط) صورت پذیرد 3-سیاست گذاری و هماهنگی تصویب مطالعات توسعه عمران وتوسعه شهرستان وهمچنین مطالعه طرح ساماندهی توسعه فضاهای اقتصادی اجتماعی که به ترتیب توسط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی ووزرات جهاد کشاورزی انجام می شود به ستادیادشده محول شود 4- برای تهیه بسته توسعه پایدارروستایی مندرج در ایین نامه اجرایی ماده 194 برنامه پنجم توسعه اعتبار ویژه مطالعه مناطق روستایی تامین در در اختیار دستگاه های دولتی ذیربط قرارگیرد
